Επιμέλεια: Γωγώ Δημοπούλου

 

Στα 23 του χρόνια διακρίθηκε από το Βerklee της Βοστώνης, όπου σπούδασε με υποτροφία και απέκτησε βραβείο στο διεθνή διαγωνισμό τζαζ πιάνου “Martial Solal” στο Παρίσι. Εμφανίστηκε στο θρυλικό Blue Note της Νέας Υόρκης, και σε φεστιβάλ, όπως το London Jazz Festival και το Enjoy Jazz Festival. Αυτή την περίοδο διδάσκει στην Ελλάδα, κάνει το διδακτορικό του, γράφει για ορχήστρες και κάνει εμφανίσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό με το trio του, αλλά και solo. Δίκαια λοιπόν πολλοί τον θεωρούν πιανίστα φαινόμενο. Είχαμε τη χαρά να μιλήσουμε μαζί του μετά την εμφάνισή του στη σκηνή του Λίντο με το Nikolas Anadolis trio.

 

 

Νικόλας Αναδολής: Από πού να αρχίσω και πού να τελειώσω... Είχα πάει στο Berklee όταν ήμουν 16 ετών για το summer week πρόγραμμα. Έπειτα, πήρα την προεδρική υποτροφία, η οποία μου εξασφάλιζε τα δίδακτρα, τη διαμονή μου και το φαγητό μου, οπότε ήμουν τυχερός που ήμουν ανεξάρτητος από τα 17 μου και το μόνο που είχα να κάνω ήταν να υπερασπιστώ την υποτροφία μου. Όσο ήμουν εκεί, δούλευα από το πρωί μέχρι το βράδυ πάνω στη μουσική, γιατί με αυτό το σκοπό πήγα. Δεν έκανα κάτι άλλο από το να παίζω μουσική. Συνέθετα πάρα πολύ. Κάθε μέρα έφτιαχνα από ένα κομμάτι. Ήταν μία πολύ δημιουργική περίοδος για μένα. Ό,τι και να πω για το Berklee, θα είναι λίγο. Μου δόθηκε η ευκαιρία να κάνω από το πρωί μέχρι το βράδυ αυτό που αγαπάω πραγματικά. Συνάντησα πάρα πολλούς ταλαντούχους συμφοιτητές, οι οποίοι ήταν πολύ “ανοιχτοί” να παίξουν μαζί μου. Υπήρχε τρομερή επιμονή στο να βγάλει ο καθένας την προσωπικότητά του και να δούμε πώς θα το συνδυάζαμε μεταξύ μας όλο αυτό.

 

Ερχόταν κορυφαίοι μουσικοί από πολλά μέρη της Αμερικής για να διδάξουν στο συγκεκριμένο κολλέγιο. Θα μπορούσα να αναφέρω πολλούς για ώρες. Το σημαντικότερο είναι ότι υπήρχαν πολλά προγράμματα, όπου μας ηχογραφούσαν. Είχα την τύχη να παίξω με τους Justin Faulkner, Alex Hahn, Four Freshmen, David Holland και καθένας είχε να σου πει τη δική του ιστορία. Το να ακούς από θρύλους της τζαζ πράγματα τα οποία συνέβαιναν στη δεκαετία του '60 και έπειτα εξέλιξαν τη τζαζ... είναι κάτι απίστευτα μαγικό.

 

Έκανα κουαρτέτα εγχόρδων, σεπτέτα, νονέτα, έγραψα γύρω στους δέκα δίσκους όσο ήμουν εκεί, χωρίς όμως να κυκλοφορήσω κάποιον από προσωπική επιλογή. Το τελευταίο project μου στο Berklee ήταν μία big band 19 ατόμων, την οποία διηύθυνα και είχα επιλέξει τους πιο ταλαντούχους σπουδαστές. Εκείνη ήταν μία περίοδος όπου κοιμόμουν 3-4 ώρες την ημέρα, έγραφα συνέχεια μουσική και έκλεινα συνεχώς αίθουσες για πρόβα. Είμαι πολύ περήφανος για αυτή την ορχήστρα. Κάποια από τα μέλη κάνουν τώρα πολύ μεγάλη καριέρα και χαίρομαι που τους είχα.

 

 

Νικόλας Αναδολής: Κανένα απολύτως. Απεναντίας, μου δίνει ενέργεια και δύναμη για τη συνέχεια. Είναι αυτό που λένε οι αμερικάνοι, “αν καταφέρεις κάτι στη Νέα Υόρκη, το καταφέρνεις σε όλο τον κόσμο”. Αν παίξεις δηλαδή με τους καλύτερους, μετά ξέρεις πώς να χειριστείς άλλες καταστάσεις. Αν και... για να πω την αλήθεια, δεν πιστεύω ότι υπάρχουν καλύτεροι και χειρότεροι. Πολλές φορές μπορεί να παίξεις με έναν μουσικό, ο οποίος είναι φαινόμενο, αλλά να μη μπορείς να βγάλεις καλή μουσική, είτε γιατί είναι πολύ εγωιστής, είτε γιατί εσύ είσαι πολύ σφιγμένος. Παλιά ήμουν πιο αυστηρός leader στα trio μου, τώρα όμως αφήνω τους μουσικούς να εκφραστούν βγάζοντας τη δική τους προσωπικότητα.

 

Παίζοντας μέχρι τώρα με διάφορους μουσικούς και έχοντας την ευκαιρία να παρουσιάσω τη δουλειά μου σε κάποιους πολύ σοβαρούς χώρους, μόνο αυτοπεποίθηση μπορεί να με γεμίσει. Θυμάμαι, όταν είχα παίξει στο πρώτο μου φεστιβάλ στο Μαρόκο, για έξι μήνες είχα έναν απίστευτο ενθουσιασμό! Ήθελα να μελετάω ασταμάτητα... σκεφτόμουν αυτοσχεδιασμούς και δε μπορούσα να κοιμηθώ! Έβλεπα πως αυτό ήταν η αρχή του ταξιδιού που ονειρεύτηκα όταν ήμουν μικρός. Είχα ένα όνειρο, να παίξω τη μουσική μου στον κόσμο. Έχω ταξιδέψει πάρα πολύ και αισθάνομαι μία ηρεμία από πολύ μικρός. Έπαιξα με μουσικούς που τους άκουγα στους δίσκους παλιότερα και δεν είχα ποτέ διανοηθεί πως θα τους γνώριζα και θα έπαιζα μαζί τους, ούτε πως εκείνοι θα ξόδευαν χρόνο να το κάνουν. Οι καλοί μουσικοί που έχουν πάει μπροστά, δεν είναι προκατειλημμένοι και δίνουν πάντα ευκαιρία στον άλλον να τον ακούσουν και να δουν τι μπορεί να κάνει. Κι αυτό συμβαίνει, γιατί όλοι αυτοί είναι music lovers, για την ακρίβεια... music freaks.

 

 

Νικόλας Αναδολής: Γνωρίστηκα με τον Βασίλη όταν έπαιζα στο Rhodes Jazz Festival με τον Δημήτρη Βασιλάκη. Του είπα πως ήθελα να φτιάξω ένα trio και χωρίς να το σκεφτώ πολύ, εκείνη την ημέρα του ζήτησα να το ξεκινήσουμε μαζί, γιατί πίστευα πως είχαμε πολλά να πούμε στη μουσική εμείς οι δύο. Ο Βασίλης, δέχτηκε κατ' ευθείαν. Αρχίσαμε να ψάχνουμε για μπασίστα. Η αλήθεια είναι πως ήμουν αρκετά ντροπαλός και δε μπορούσα να μιλήσω εύκολα με ανθρώπους που δε γνώριζα. Είχα ένα συγκεκριμένο concept στο μυαλό μου για το trio και ήθελα πάρα πολύ να δοκιμάσω να παίξω με τον Κώστα. Ντρεπόμουν όμως να του το ζητήσω, γιατί ήξερα πως ήταν πολύ απασχολημένος. Είχα εκπλαγεί όταν είχαμε κάνει το πρώτο μας session, γιατί δεν περίμενα να δείξει ο Κώστας τέτοιο φανατισμό για τη μουσική μου.

 

Θυμάμαι που παίζαμε ένα κομμάτι- το πιο δύσκολο τους έβαλα στην αρχή- και το δουλεύαμε επί τέσσερις ώρες επίμονα! Αυτό το πράγμα δεν το είχα ξαναζήσει στην Ελλάδα. Φτιάχναμε το groove και έσκαγαν συνέχεια χαμόγελα! Αυτό είναι το σημαντικότερο πράγμα... η μουσική να κάνει τους ανθρώπους ευτυχισμένους. Είναι μία τέχνη, η οποία περνάει συναισθήματα. Έπειτα από αυτό, θέλαμε να παίζουμε κάθε εβδομάδα. Είχα με τον Βασίλη την ιδέα να φτιάξουμε τη σουίτα, την οποία ο Κώστας την αγκάλιασε και τώρα έχουμε φτιάξει ένα κομμάτι διάρκειας 70 λεπτών και στο δεύτερο set αυτό που παίζουμε είναι κάτι το τελείως αυτοσχεδιαστικό, που βγαίνει σαν μία δεύτερη αυτοσχεδιαστική σουίτα. Πλέον, στο συγκεκριμένο trio δεν υπάρχουν ταμπού, μπορούμε για παράδειγμα να βάλουμε παραδοσιακά στοιχεία ή ό,τι άλλο θέλουμε. Βγαίνει αβίαστα.

 

 

Νικόλας Αναδολής: Είναι πολλές συμβουλές που ακολουθώ, αφού πρώτα τις επεξεργαστώ και βρω τα ανάλογα ρίσκα που πρέπει να πάρω για να ακολουθήσω την καθεμία. Δεν είμαι τηλεκατευθυνόμενος και κάνω πάντα αυτό που θεωρώ καλύτερο. Είμαι αρκετά εγωκεντρικός σε αυτό. Παίρνω πολύ σοβαρά υπόψη μου τη γνώμη ανθρώπων που εκτιμώ. Ένας από αυτούς ήταν και ο καθηγητής μου στο New England Conservatory, όπου έκανα το μεταπτυχιακό μου, ο Fred Hersch. Μου έδωσε την εξής συμβουλή “Κάθε φορά που κάθεσαι στο πιάνο... να πειραματίζεσαι. Να ξεκινάς με μία ιδέα, και μετά να βλέπεις πού θα σε πάει όλο αυτό”. Το ακολουθώ γενικότερα στη ζωή, λέγοντας στον εαυτό μου “βγες έξω και αυτοσχεδίασε”.

 

 

Νικόλας Αναδολής: Πιστεύω ότι οι μεγαλύτεροι μουσικοί πειραματίζονται. Ούτε ο Bill Evans, αλλά ούτε και ο Keith Jarrett έμειναν στάσιμοι αν παρατηρήσεις τις παλιές τους ηχογραφήσεις σε σχέση με τις νέες. Όλοι είχαν κάποια εξέλιξη. Δεν πιστεύω ότι αυτό σταματάει. Τη “φωνή” σου την αναπτύσσεις. Ο κάθε άνθρωπος έχει κάποια “φωνή”, απλώς κάποιοι τη βγάζουν περισσότερο και άλλοι λιγότερο. Ως μουσικοί, σκοπός μας είναι να είμαστε όσο πιο ειλικρινείς μπορούμε με τους εαυτούς μας- με τη φωνή μας δηλαδή- και αυτό έρχεται μέσα από το χρόνο, τις εμπειρίες και τη δουλειά. Πρέπει να αγαπάς αυτό που μπορείς εσύ να πρεσβεύσεις στη μουσική. Να μην το υποτιμάς, ούτε και να το υπερεκτιμάς. Να βρεις το σωστό balance. Είδα πολλά ταλέντα στην Αμερική, τα οποία χάθηκαν επειδή είχαν τρομερή αυτοεκτίμηση, και κάποια άλλα που δεν το πίστευαν ποτέ. Δεν μπορείς να πετύχεις έναν στόχο αν δεν τρέχεις για αυτό. Θέλει δουλειά.

 

Πιστεύω πως τα αυτιά και τα συναισθήματα που θέλεις να βγάλεις... φτιάχνουν την τεχνική. Με βάση αυτό έφτιαξα τη δική μου τεχνική. Όταν ήμουν μικρός, με την παρότρυνση του πατέρα μου, έκανα κάποιες ασκήσεις με τις οποίες δυνάμωσα μεν τα δάχτυλά μου, αλλά αν δεν τις έκανα ίσως και να ήμουν σε καλύτερη μοίρα τώρα, γιατί το θεωρώ χάσιμο χρόνου. Οι άνθρωποι που μελέτησαν αυτούσια την τεχνική, δεν κατάφεραν να έχουν ποτέ το δικό τους στυλ και πολλές φορές ακούγονται μηχανικά. Θεωρώ ότι όσο περισσότερο πορώνεσαι με κάτι, στην αρχή πας να το μιμηθείς και μετά αρχίζεις να το απομονώνεις βγάζοντας την προσωπικότητά σου σιγά σιγά. Όλη αυτή η διαδικασία φτιάχνει την τεχνική. Όταν διδάσκω, προσπαθώ να φτιάξω την τεχνική των μαθητών μου με βάση την ιδέα του ήχου, τη σοφία μιας μουσικής πρότασης. Προσπαθώ να τους κάνω να μην είναι προκατειλημμένοι με κάποιο στυλ μουσικής. Είναι πολύ κρίμα να υπάρχουν όλες αυτές οι πληροφορίες γύρω σου κι εσύ να είσαι “εγκλωβισμένος”.

 

 

Νικόλας Αναδολής: Πήρα ένα μεγάλο μάθημα. Αν υποθέσουμε ότι ο άνθρωπος έχει πέντε αισθήσεις κι εσύ δουλεύεις μόνο τη μία- αναφέρομαι στην αίσθηση της μουσικής- κάποια στιγμή θα φτάσεις σε ένα σημείο που θα βρεις ένα τζάμι μπροστά σου, το οποίο δε θα μπορείς να διαπεράσεις αν όλες οι άλλες αισθήσεις σου είναι χαμηλές. Ακόμα κι αν δουλεύεις δώδεκα ώρες την ημέρα... θα φτάσεις στο “ταβάνι” σου. Εγώ αυτό το ταβάνι το είδα σε αυτή τη χώρα που λέγεται Αμερική. Ήξερα ότι πρέπει οπωσδήποτε να φύγω! Έπρεπε να ζήσω αλλιώς.

 

Είχα βάλει ένα στόχο, να κάνω ό,τι μπορώ κατά τη διάρκεια των σπουδών μου και μετά να επιστρέψω. Κι αυτό, γιατί σε όλα τα άλλα δυστυχώς δεν κατάφερα να βρω την ποιότητα ζωής που ήθελα. Εκτιμώ τους ανθρώπους που έχουν οράματα, απλά ήταν πολύ κατευθυνόμενο όλο το σύστημα, από το οποίο σύστημα βέβαια εγώ ανδρώθηκα. Είχα πάντα έναν δρόμο, ήξερα πού πηγαίνω, απλά τώρα έχω μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση από ποτέ για πράγματα που μπορώ να κάνω σε αυτό τον κόσμο. Ξέρω πολύ καλά ότι το μυαλό έχει τεράστια ενέργεια. Πιστεύω ότι το ταλέντο είναι η δύναμη της θέλησης που μπορεί να έχει ο κάθε άνθρωπος για να πετύχει τους στόχους του. Αν έχεις αυτή τη δύναμη, μπορείς να πετύχεις το ακατόρθωτο! Δεν ξέρω μέχρι πού μπορεί να φτάσει αυτό. Το πιστεύω, γιατί το είδα σε πολλά πράγματα με τον εαυτό μου. Θα ήθελα όμως κάποια στιγμή στο μέλλον να πάρω μια ανάσα και να ζήσω μία ήσυχη ζωή.

 

Αν μιλούσαμε πριν από τρία χρόνια... δε θα σου μιλούσα έτσι. Άλλαξα σαν άνθρωπος. Έχω ανοίξει τα αυτιά μου σε πολλά πράγματα, σέβομαι πάρα πολύ τη γνώμη του άλλου, για την ακρίβεια με προβληματίζει ιδιαίτερα η γνώμη του άλλου, έχω αρχίσει να εκτιμώ την ανάσα που παίρνω. Το μυστικό είναι να ζεις κάθε δευτερόλεπτο στη ζωή σου. Να μην αφήνεις ούτε ένα δευτερόλεπτο να φεύγει. Με ό,τι και να ασχολείσαι, κάθε πράγμα έχει να σου δώσει κάτι. Για παράδειγμα, όποτε διαβάζω λογοτεχνία, έχω κάτι να πάρω στη μουσική. Ακόμη και στο στρατό που ήμουν, το γεγονός ότι υπήρχε αυτή η ομαδικότητα με τους φαντάρους όταν δουλεύαμε στην αποθήκη και κουβαλούσαμε σακιά, μου μάθαινε πώς να συνεργάζομαι με τους ανθρώπους σε κάτι τόσο απλό που δε θέλει απαραίτητα μυαλό, αλλά θέλει όρεξη. Όσο αστείο κι αν σου φαίνεται... μου έδινε όλο αυτό τη δύναμη να κάνω κάτι πιο δημιουργικό μουσικά. Μπορώ να συνεχίσω να λέω πολλά παραδείγματα, αλλά έχω βρεθεί σε διάφορες καταστάσεις που κάθε φορά που έπιανα το πιάνο, είχα πολύ περισσότερες “λέξεις” να πω. Το λεξιλόγιό μου είχε αναπτυχθεί.

 

Γ.Δ.: Νικόλα, ευχαριστούμε πολύ για τη συνέντευξη.

 

Νικόλας Αναδολής: Κι εγώ σας ευχαριστώ.